Τρίτη, Μαΐου 08, 2007

Lost in translation

"Ποίηση είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση", κατά τον πασίγνωστο και εν είδει κλισέ χρησιμοποιούμενο από τους πάντες ορισμό του Αμερικανού ποιητή Ρόμπερτ Φροστ, που αξιολογεί προφανώς την ποίηση και όχι τη μετάφραση.

Ωστόσο, αυτό που βρίσκεται στη μετάφραση τι είναι; Το νόημα; Το μήνυμα; H διαμεσολάβηση, δηλαδή η επικοινωνία; Η απολύτως προσωπική απόλαυση που δίνει το βύθισμα_τ0 "χάσιμο"_μέσα στα δαιδαλώδη μονοπάτια των ανθρώπινων γλωσσών, που συνιστούν, τελικά, την ανθρώπινη Γλώσσα; Ένα καινούργιο, αυθύπαρκτο έργο που κρίνεται ως πρωτογενές ποιητικό προϊόν;

Και τελικά, όποιος δηλώνει "lost in translation" εννοεί ότι νιώθει πως τον "έκλεψαν"_όπως λέμε "χαμένος στα χαρτιά" ή "στο ζύγι"_ ή ότι τον συνεπήρε τόσο πολύ αυτό που διάβασε, ώστε "χάθηκε" μέσα στις λέξεις του, αδιαφορώντας αν είναι αυτόχθονες ή διαμεσολαβημένες;






(Το "άσχετον" του ποστ έχει να κάνει με το ότι, για άλλη μια φορά, βαριέμαι πάρα πολύ με αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή _και "όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, όλη μέρα κοσκινίζει").

13 σχόλια:

ioeu είπε...

"μεταφράζοντας" όσα γράφεις...σε συμπονώ!
εντός και επί τα αυτά...
;)

ioeu είπε...

και ... για να σοβαρευτώ(?)
η μετάφραση είναι τα ίχνη της διαμεσολάβησης, δηλαδή της κατανόησης του λογοτεχνήματος...
η λογοτεχνία "ξαναγράφεται" κι από τον μεταφραστή, όπως κι απ' τον αναγνώστη...
τη λογοτεχνία τη "γράφουμε" μαζί!

Mh Xeirotera είπε...

simerizome ta erotimata su... isos, kati na xanete sth metafrash, kati omos kerdizete. Mipos xriazete ke ena cliche gi' auto to endexomeno? Oxi, tha po.

Kalhmera :)

Tin Man είπε...

Just me, ευχαριστώ για τη διαφήμιση!!!

Ή μήπως είναι αιχμή ότι σκότωσα το αριστούργημα του Γέιτς;;;!!

:)))

just me είπε...

Γιάννη,

τη λογοτεχνία τη "γράφουμε" μαζί

Γενναιόδωρο, πολύ! Αλλά κακά τη ψέματα. Τη λογοτεχνία (το λογοτεχνικό έργο) κάποιος το γράφει και κάποιος το διαβάζει, κι αν ο συγγραφέας μπορεί να έχει και τους δύο ρόλους, ο αναγνώστης δεν μπορεί (όχι ο καθένας τουλάχιστον).
Εγώ θα το έλεγα: τη λογοτεχνία τη βιώνουμε μαζί.


Konstantine,
ego tha po:
Kalhmera kai se sena. Kai na eisai kala!

Tin Man
Αν θεωρείς ότι εγώ σου κάνω διαφήμιση, στείλε μου ένα μέιλ να συζητήσουμε για την αμοιβή μου.

Όσο για τη γνώμη μου για τη μετάφραση του αριστουργήματος του Γέιτς την εξέφρασα με... επαγγελματικά διεστραμμένο τρόπο.

:)))

Φωτούλα Τζιώντζου είπε...

Επί της διαδικασίας: μη μπορώντας να διαβάσω απο το πρωτότυπο αρκετούς συγγραφείς και ποιητές είμαι έρμαιο στα χέρια της μετάφρασης. Μου έχει τύχει να διαβάσω δυο μεταφραστικές εκδοχές του ίδιου πράγματος και αυτό άλλοτε να αποβεί σε βάρος του έργου, άλλοτε υπέρ του. Θεωρώ ας πούμε μεγαλοφυή τον Μαγιακόφσκι εκδοχής Ρίτσου και όλες τις άλλες εκδοχές απο αδιάφορες έως μέτριες. Δεν ξέρω πια αποδίσει καλύτερα τις προθέσεις του ποιητή και δεν έχω και αντικειμενικά την δυνατότητα να το κρίνω μην μπορώντας να διαβάσω ρώσικα.
Επί της ουσίας ζηλεύω αφάνταστα αυτούς που έχουν την δυνατότητα να "μεταφράσουν" έναν δημιουργό, όχι για΄αυτό που μου μεταφέρουν αλλά για αυτό που βιώνουν οι ίδιοι.
Καλή σου μέρα

ioeu είπε...

Αυτό, Νερίνα μου, είναι πραγματικά υπέροχο!
Κάποιες φορές νομίζεις ότι ακούς την ανάσα του...
Ανάμεσα στις λέξεις, μέσα στους φθόγγους χτυπά η καρδιά του...

speira είπε...

Η λογοτεχνική μετάφραση είναι διαδικασία δημιουργικη και απαιτεί εκτός από γνώση΄και αγάπη για τη γλώσσα, βαθιά γνώση και του λογοτέχνη (του έργου του,των "τρόπων" του, της ζωης του κλπ),αλλιώς προκύπτει στεγνη και στείρα. Δεν συμπαρασύρει,δεν γοητεύει.

just me είπε...

Νερίνα,
συμφωνώ απολύτως στο επί της ουσίας, και να προσθέσω ότι, κατ' εμένα, αν ο μεταφραστής καταφέρει να μεταδώσει τη βιωματική πρόσληψη του έργου από τον ίδιο χωρίς να "κρύψει" ή να εξαφανίσει αυτό που "οφείλει" να μεταφέρει (τη "φωνή" του συγγραφέα ή του ποιητή με τις ιδιαίτερες αποχρώσεις και τις γλωσσικές και νοηματικές επιλογές της) είναι το ιδανικό!

Σπείρα
Εννοείται!

aisthisis είπε...

Πιστεύω αναπόφευκτο είναι, αυτός που μεταφράζει, να περνά τις έννοιες απ' το δικό του φίλτρο, τη δική του υποκειμενική πραγματικότητα. Σαφώς, έστω και ελάχιστα, η απόχρωση διαφέρει ελαφρώς.
Τώρα τι είναι αυτό που μεταφέρεται με τη γλώσσα, ποια δόνηση, ποιο νόημα...πώς μας αγγίζει το κάτι πίσω απ' τα λόγια...μοιάζει μυστήριο!

Mh Xeirotera είπε...

Kalhmera!

just me είπε...

Αίσθησις,
όσον αφορά την επικοινωνιακή διάσταση της ποίησης, κάθε προσπάθεια επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους, όσο καθαρή και να μοιάζει, κρύβει πάντοτε ανεξερεύνητα μυστήρια...

Κωνσταντίνε,
Cheers!!!

ralou είπε...

Καλησπέρα!
Βγήκα στην γυρα σήμερα μετά από πολλές μέρες και έπεσα στο θέμα που με καίει.
Η γνώμη μου είναι ότι η μετάφραση είναι καινούριο αυθύπαρκτο έργο.
Η κάθε γλώσσα από μόνη της έχει την δική της εσωτερική ποίηση που σχηματίζεται από τα δικά της τερτίπια και ευκολίες, την δική της ικανότητα να παραλλάσσει τις έννοιες και να τους δίνει λεπτότατες διαφορές που κάνου τελικά τ η ν διαφορά. Και είναι κατανοητές μόνο σε αυτους που την μιλούν.
Τι πεδίο δόξας λαμπρό για τον μεταφραστή.
Και η τιμή (ή το όνειδος) είναι όλη/ο δική/ό του.